เคนैเคฒो เคฆोเคธ्เคคों, เคเค เคि เคนเคฎ เคเคธ เคเคฐ्เคिเคเคฒ เคฎे เคนเคฎ เคंเคช्เคฏुเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เค्เคฏा เคนै?,เคंเคช्เคฏुเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เคे เคช्เคฐเคाเคฐ, เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी, เคธेเคเคจ्เคกेเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคเคฆि เคे เคตिเคทเคฏ เคฎे เคाเคจेंเคे। เคฏเคฆि เคเคชเคो เคนเคฎाเคฐा เคฏเคน เคเคฐ्เคिเคเคฒ เค เค्เคा เคฒเคे เคคो เคเคธे เค เคชเคจे เคฆोเคธ्เคคों เคे เคธाเคฅ,เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เคเคฆि เคชเคฐ เคเคฐूเคฐ เคถेเคฏเคฐ เคเคฐें। เคนเคฎाเคฐे เคจเค เคชोเคธ्เค เคि เค เคชเคกेเค เคे เคฒिเค เคนเคฎाเคฐी เคตेเคฌเคธाเคเค-hinditech444.blogspot.com เคธे เคूเฅे เคฐเคนें। เคคो เคเคฒिเค เคถुเคฐू เคเคฐเคคे เคนैं-
เคเคฎ्เคช्เคฏूเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เค्เคฏा เคนै? (What is Computer Memory?):-
เคฏเคน เคฎेเคฎोเคฐी เคนเคฎाเคฐे เคฎเคธ्เคคिเคท्เค เคी เคคเคฐเคน เคนै, เคो เคชिเคเคฒे เคाเคฐ्เคฏों เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐ เคฏाเคฆ เคฐเคเคจे เคฎें เคธเค्เคทเคฎ เคนोเคคी เคนै। เคเคธी เคคเคฐเคน, เคเคฎ्เคช्เคฏूเคเคฐ เคฎें เคเคฐ्เคฎ เคฎेเคฎोเคฐी เคเค เคिเคช เคो เคฆเคฐ्เคถाเคคी เคนै, เคो เคกेเคा เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคी เคนै। เคฏเคน เคนเคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนुเค เคกेเคा เคो เคชुเคจः เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐเคจे เคฎें เคธเค्เคทเคฎ เคฌเคจाเคคी เคนै। เคฏे เคกेเคा เคो เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค (Processing) เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคฎेเคฎोเคฐी เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนुเค เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคชुเคจเคฐ्เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐเคคा เคนै।
เคฎेเคฎोเคฐी เคी เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा, เคฎेเคฎोเคฐी เคชैเคेเค เคे เคช्เคฐเคाเคฐ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคเคฐเคคा เคนै। เคเคจเคชुเค เคฏूเคจिเค्เคธ (input unit) เคฆ्เคตाเคฐा เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคฎें เคฆเคฐ्เค เคिเค เคเค เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคुเค เคธ्เคोเคฐेเค เคฎीเคกिเคฏा (storage media) เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคिเค เคाเคคे เคนैं। เคฏเคน เคญंเคกाเคฐเคฃ เคฎीเคกिเคฏा (Storage Media) เคो เคฎेเคฎोเคฐी เคे เคฐूเคช เคฎें เคाเคจा เคाเคคा เคนै।
เคเคฎ्เคช्เคฏूเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เค्เคฏा เคนै?-
เคฎेเคฎोเคฐी เคเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคा เคเค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคซंเค्เคถเคจ เคนै, เคเคนां เคธเคญी เคกेเคा เคเคฐ เคाเคจเคाเคฐी เคฌाเคเคจเคฐी เค
ंเคों (binary numbers) (0 เคเคฐ 1) เคे เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคी เคाเคคी เคนैं। เคฎेเคฎोเคฐी เคเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคนै เคो เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถों เคे เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค เคे เคฌाเคฆ เคชुเคจเคฐ्เคช्เคฐाเคช्เคคि เคे เคฒिเค เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคจिเคฐ्เคฆेเคถों เคเคฐ เคกेเคा เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคเคชเคเคฐเคฃों เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคคा เคนै। เคो เคเคธเคे เคธंเคाเคฒเคจ เคे เคฒिเค เคเคฐूเคฐी เคนै। เคเคฎ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคนเคฎ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคฆो เคฎूเคฒ เคถ्เคฐेเคฃिเคฏों (Categories) เคฎें เคตเคฐ्เคीเคเคฐเคฃ เคเคฐเคคे เคนैं।
เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฎेเคฎोเคฐी เคे เคฆो เคฎुเค्เคฏ เคाเคฐ्เคฏ เคนै। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎें เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ, เคกेเคा เคเคฐ เคธूเคเคจा เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคฃเคจा เคे เคชเคฐिเคฃाเคฎों เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคฎेเคฎोเคฐी เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै।
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เคी เคฏूเคจिเค (Computer memory Units)-
| 8 Bits | = | 1 Bytes |
| 1 kB | = | 1024 Bytes |
| 1 MB | = | 1024 kB |
| 1 GB | = | 1024 MB |
| 1 TB | = | 1024 GB |
| 1 PB | = | 1024 TB |
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เคे เคช्เคฐเคाเคฐ? (Types of Memory)
- Volatile Memory
- Non-Volatile Memory
เคฎेเคฎोเคฐी Volatile Memory เคเคฐ Non-Volatile Memory เคฆो เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคนोเคคी เคนै। Volatile Memory เค
เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคกेเคा เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคा เคนै, เคैเคธे เคนी เคธिเคธ्เคเคฎ เคी Power Supply เคฌंเคฆ เคนो เคाเคคी เคนै, เคฏเคน เคกेเคा เคो เคฆेเคคा เคนै। Non-Volatile Memory เคกेเคा เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคा เคนै, เคญเคฒे เคนी เคธिเคธ्เคเคฎ เคी เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคเคชूเคฐ्เคคि (Power Supply) เคฌंเคฆ เคนो।
เคเคे, เคฎेเคฎोเคฐी เคो เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी (Primary), เคซ्เคฒैเคถ (Flash) เคเคฐ เคैเคถ (Cache) เคฎेเคฎोเคฐी เคฎें เคตเคฐ्เคीเคृเคค เคिเคฏा เคเคฏा เคนै।
เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เค्เคฏा เคนै? (What is Primary Memory?)
เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคเคธी เคฎेเคฎोเคฐी เคนोเคคी เคนै, เคिเคธเคे เคฆ्เคตाเคฐा เคกाเคा (data), เคธूเคเคจा (information), เคเคตं เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ (program) เคो เค เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคชเคฐ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคฎेเคฎोเคฐी เคी เคुเคฒ เคฐाเคถि เคนै।เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคे เคฒिเค, เค เคเคฐ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎें เคฆो 1 เคीเคฌी เคฎेเคฎोเคฐी เคฎॉเคก्เคฏूเคฒ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนैं, เคคो เคเคธเคฎें เคुเคฒ 2 เคीเคฌी เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคนै। เคช्เคฐाเคเคฎเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคो เคฐैเคฎ (RAM)เคเคฐ (ROM)เคฎें เคฌिเคญाเคिเคค เคिเคฏा เคเคฏा เคนै।
เคฐैเคฎ เค्เคฏा เคนै? (What is RAM?)
RAM (Random Access Memory) เคเค เค เคฐ्เคงเคाเคฒเค (Semiconductor) เคเคงाเคฐिเคค เคฎेเคฎोเคฐी เคนै। เคฏเคน เคเค เค เคธ्เคฅिเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เคนै। เคฏเคน เคธीเคชीเคฏू (CPU) เคฏा เค เคจ्เคฏ เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ เคกिเคตाเคเคธ เคธे เคกेเคा เคฐीเคก(read) เคเคฐ เคฐाเคเค (write) เคเคฐ เคธเคเคคा เคนैं। เคฏเคน เค เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคกेเคा เคो เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคा เคนै। เคธिเคธ्เคเคฎ เคो เคฌंเคฆ เคเคฐ เคฆिเคฏा เคाเคฏे เคคो, เคฏเคน เคกेเคा เคो เคฆेเคคा เคนै เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช, RAM เคो เค เคธ्เคฅाเคฏी เคกेเคा เคธंเค्เคฐเคนเคฃ เค्เคทेเคค्เคฐ (Temporary Data Storage Area) เคे เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคฐैเคฎ เคฆो เคช्เคฐเคाเคฐ เคा เคนोเคคा เคนै-
- Static RAM
- Dynamic RAM
Static RAM:-
SRAM เค
เคฐ्เคงเคाเคฒเค (Semiconductor) เคฎेเคฎोเคฐी เคा เคเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคนै। เคฏเคน เคคเคฌ เคคเค เคกेเคा เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคा เคนै, เคเคฌ เคคเค เคธिเคธ्เคเคฎ เคो เคฌिเคเคฒी เคी เคเคชूเคฐ्เคคि เคी เคाเคคी เคนै। เคเค เคฌाเคฐ เคฌिเคเคฒी เคฌंเคฆ เคนो เคाเคคी เคนै, เคคो SRAM เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนुเค เคกेเคा เคो เคाเคคा เคนै। SRAM เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฎेเคฎोเคฐी เคธेเคฒ เคे เคฒिเค เคเคน เค्เคฐांเคिเคธ्เคเคฐ (Transistor) เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคคा เคนै। เคธेเคฒ เคฎें เคฎौเคूเคฆ เค्เคฐांเคिเคธ्เคเคฐ เคे เค
เคงिเค เคธंเค्เคฏा เคे เคाเคฐเคฃ, เคฎेเคฎोเคฐी เคธेเคฒ्เคธ เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฐिเคซ्เคฐेเคถ เคจเคนीं เคนोเคคे เคนै।
เค
เคคः เคกेเคा เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคे เคฒिเค เคเคฎा เคฐเคนเคคा เคนै। เคเค เคธेเคฒ เคो เคฐिเคซ्เคฐेเคถ เคเคฐเคจे เคा เคฎเคคเคฒเคฌ เคเค เคธेเคฒ เคฎें เคกेเคा เคो เคซिเคฐ เคธे Re-write เคเคฐเคจा। SRAM เคกेเคा เคो เคฌเคนुเคค เคคेเฅी เคธे Access เคเคฐเคคा เคนै । SRAM เคी เคกेเคा เคคเค เคชเคนुँเคเคจे เคตाเคฒा เคเคคि เคैเคถ เคฎेเคฎोเคฐी เคी เคคเคฐเคน เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคเคฐเคคा เคนै। เค
เคคः เคเคธे Cache RAM เคญी เคเคนเคคे เคนै। DRAM (Dynamic RAM) เคी เคคुเคฒเคจा เคฎें SRAM (Static RAM) เคฎเคนंเคा เคนोเคคा เคนै। SRAM เคा เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคธเคญी เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคैเคถ เคฎेเคฎोเคฐी (Cache Memory) เคนै।
Dynamic RAM:-
DRAM เคฎें เคกेเคा เคा Lifetime เคฌเคนुเคค เคเคฎ เคนोเคคा เคนै। เคกेเคा เคฒเคเคญเค เคाเคฐ เคฎिเคฒीเคธेเคेंเคก เคे เคฒिเค เคนै DRAM เคฎेเคฎोเคฐी เคธेเคฒ्เคธ เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคนोเคคा เคนै เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฎेเคฎोเคฐी เคธेเคฒ्เคธ เคฎें เคเค เค्เคฐांเคिเคธ्เคเคฐ (Transistor) เคเคฐ เคเค เคैเคชाเคธिเคเคฐ (Capacitor) เคा เคเค เคोเคก़ा เคนोเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฎेเคฎोเคฐी เคธेเคฒ เคो เคฅोเคก़ा เคกेเคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคธंเคฆเคฐ्เคญिเคค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै, เคोเคी-เคोเคी เคธूเคเคจा เคी เคाเคจเคाเคฐी, เคो เคธिเคธ्เคเคฎ เคे เคธाเคฅ เคाเคฎ เคเคฐ เคธเคเคคी เคนै।
DRAM (Denamic RAM) เคी เคฎेเคฎเคฐी เคธेเคฒ DRAM เคจिเคฏंเคค्เคฐเค เคฆ्เคตाเคฐा เคนเคฐ เคुเค เคฎिเคฒीเคธेเคंเคก्เคธ เคे เคฌाเคฆ เคฎेเคฎोเคฐी เคฎें เคกेเคा เคो เคฌเคจाเค เคฐเคเคจे เคे เคฒिเค เคฐिเคซ्เคฐेเคถ (refresh) เคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं। DRAM เคฎें เคฎेเคฎเคฐी เคธेเคฒ्เคธ เคो เคชंเค्เคคिเคฏों (Rows) เคเคฐ เคธ्เคคंเคญों (columns) เคฎें เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคเค्เคท เคฎें เคเค เคชंเค्เคคिเคฏों(Rows) เคเคฐ เคธ्เคคंเคญों (columns) เคธंเคฐ्เคฆเคญ เคธंเค्เคฏा (Reference Number) เคนै। DRAM เคธेเคฒ เคธंเคฐ्เคฆเคญ เคธंเค्เคฏा (Reference Number) เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคคे เคนुเค เคกेเคा เคคเค เคชเคนुंเคเคคा เคนै। DRAM, SRAM เคी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคเคฎ เคฎเคนंเคा เคนोเคคा เคนै।
เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे DRAM (Dynamic RAM) เคो เคि เคเค เคกेเคธ्เคเคॉเคช เคंเคช्เคฏूเคเคฐ (Desktop Computer) เคฎें เคเคชเคฏोเค เคिเค เคाเคคे เคนैं:
- SDRAM (Synchronous Dynamic Random Access Memory)
- RD RAM (Rambus Dynamic Random Access Memory)
- DDR1 RAM
- DDR2 RAM
- DDR3 RAM
เคฐोเคฎ เค्เคฏा เคนै? (What is ROM ?) -
ROM เคेเคตเคฒ เคกाเคा เคो เคฐीเคก เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคนोเคคी เคนै, เคฏเคน เคกेเคा เคो เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคाी เคนै เคเคฐ เคฏเคน เคเค Non-volatile Memory เคนै। เคฏเคน เคธिเคธ्เคเคฎ เคฌंเคฆ เคนोเคจे เคे เคฌाเคฆ เคญी เคกाเคा เคจเคนीं เคोเคคा เคนै। เคจเคคीเคเคคเคจ, เคฐोเคฎ เคธ्เคฅाเคฏी เคกेเคा เคธ्เคोเคฐ เค्เคทेเคค्เคฐ เคนै। เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคฐोเคฎ เคนैं:-
- PROM (Programmable Read Only Memory)
- EPROM (Erasable Programmable Read Only Memory)
- EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read Only Memory)
PROM (Programmable Read Only Memory)
PROM เคिเคช เคเค Programmable Read Only Memory เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เคกाเคा เคो เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคा เคนै, เคเคฐ เคฏเคน เคเค Non-volatile Memory เคนोเคคा เคนै। PROM เคเค เคฎेเคฎोเคฐी เคिเคช เคนै เคो เคกेเคा เคो เคेเคตเคฒ เคเค เคฌाเคฐ เคนी เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ(program) เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคธ เคตเคเคน เคธे, PROM เคिเคช्เคธ เคो เค เค्เคธเคฐ One Time Programmable (OTP) เคिเคช्เคธ เคे เคฐूเคช เคฎें เคाเคจा เคाเคคा เคนै। PROM เคฎें เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคกाเคा เคो เคฎिเคाเคจे, เคฐॉเคฎ (ROM) เคी เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคो เคเคญी-เคเคญी เคฌเคฐ्เคจिंเค (Burning) เคे เคฐूเคช เคฎें เคाเคจा เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคเคธเคे เคฒिเค เคเค เคตिเคถेเคท เคฎเคถीเคจ (machine) เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै, เคिเคธे ROM Burner เคเคนा เคाเคคा เคนै।
EPROM (Erasable Programmable Read Only Memory)
Erasable Programmable Read Only Memory เคा เค เคฐ्เคฅ เคนै EPROM เคฎें เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคกाเคा เคो เคฎिเคाเคจे เคे เคฒिเค เค เคฒ्เค्เคฐा เคตाเคฏเคฒेเค (UV) เคिเคฐเคฃ เคा เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนैं। เคเคธे เคเคธाเคจी เคธे เคเค EPROM Eraser เคเค เคเคชเคเคฐเคฃ เคी เคฎเคฆเคฆ เคธे, เคिเคธเคฎें เคเค เคฏूเคตी เคช्เคฐเคाเคถ เคธ्เคฐोเคค เคนोเคคा เคนै, เคो เคिเคช เคो เคเค เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคช्เคฐเคคिเค्เคฐिเคฏा เคे เคाเคฐเคฃ เคกाเคा เคो เคฎिเคा เคฆेเคคा เคนै।
EEPROM/FLASH ROM : Electrically Erasable Programmable Read Only Memory
Electrically Erasable Programmable Read Only Memory เคा เค
เคฐ्เคฅ เคนै EEPROM เคฎें เคญी เคกाเคा เคो เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै เคฏเคน เคญी เคธिเคฐ्เคซ เคกाเคा (data) เคเคฐ เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ (program) เคो เคชเคขเคจे เคฏोเค्เคฏ เคนोเคคा เคนै।
Electrical Signal เคी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคกाเคा เคो เคนเคा เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคเคธे "เคนाเคเคฌ्เคฐिเคก "เคฎोเคฐी" เคญी เคเคนा เคाเคคा เคนै, เค्เคฏों (RAM)เคि เคฏเคน เคฐैเคฎ เคे เคธเคฎाเคจ เคชเคข़เคคा เคนै เคเคฐ เคฒिเคเคคा เคนै, เคฒेเคिเคจ เคฐॉเคฎ (ROM) เคे เคธเคฎाเคจ เคกेเคा เคฐเคเคคा เคนै। เคฏเคน เคฐैเคฎ เคเคฐ เคฐोเคฎ เคा เคเค เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคนै।
เคธेเคेंเคกเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เค्เคฏा เคนै? (What is Secondary Memory ?) -
เคธेเคेंเคกเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคा เคเคชเคฏोเค เคกेเคा (data) เคฏा เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ (program) เคो เคธ्เคฅाเค เคฐूเคช เคธे เคเคฎा เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคชाเคตเคฐ เคเคซ เคเคฐเคจे เคे เคฌाเคฆ เคญी เคฎेเคฎोเคฐी เคฎें เคธ्เคोเคฐ เคกाเคा เคฏा เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ เคจเคท्เค เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै। เคนाเคฐ्เคก เคกिเคธ्เค (Hard Disk), เคซ्เคฒॉเคชी เคกिเคธ्เค (Floppy Disk), เคฎैเค्เคจेเคिเค เคेเคช (Magnetic Tape), Memory card (SD Card), Zip Drive, Flash Drive (Pen Drive), Blue Ray Disk (BD-R Disc)CD (Compact Disk), DVD (Digital Video Disk), เคเคฐ External Hard Disk Drive เคธเคฌ เคธेเคेंเคกเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी เคे เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै เคเคฐ Permanent Storage Solution เคนैं। เคฏे Non Volatile Memory เคนै เคเคฐ เคกाเคा เคो เคธ्เคฅाเค เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคคी เคนै เคเคฐ เคฏे เคธเคฌ เคธेเคेंเคกเคฐी เคฎेเคฎोเคฐी (Secondary Memory) เคे เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं।
เคจिเคตेเคฆเคจ - เคนैเคฒो เคฆोเคธ्เคคों, เคฎैं เคเคถा เคเคฐเคคा เคนूँ เคि เคเคชเคो เคฏเคน เคนเคฎाเคฐी เคฏเคน เคชोเคธ्เค เคเคฐूเคฐ เคชเคธंเคฆ เคเคฏा เคนोเคा।เค เคเคฐ เคเคชเคो เคนเคฎाเคฐा เคฏเคน เคเคฐ्เคिเคเคฒ เคชเคธเคจ्เคฆ เคเคฏा เคนो, เคคो เคเคธे เค เคชเคจे เคฆोเคธ्เคคों เคे เคธाเคฅ WhatsApp, Facebook and other Social Media เคเคฆि เคชเคฐ เคถेเคฏเคฐ เคเคฐूเคฐ เคเคฐिเคเคा। Thank you!
EmoticonEmoticon